Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Eserler Sergisi

VAKFİYELER - FATİH SULTAN MEHMET ODASI
 
ESER ADI
Fatih Sultan Mehmed’in Ayasofya Câmii Vakfiyesi (Detay Görünüm)
TARİH
M. 1463
FONU
TKG.KK.VKF.Cd.11
DÖNEM
Fatih Sultan Mehmet
DİLİ VE YAZI SİTİLİ
Arapça
EBAT
38 x 653 cm
AÇIKLAMA

Yunanca “bilgelik” anlamındaki “sophos” kelimesinden günümüze gelen Ayasofya, Bizans İmparatoru I.Justinyen tarafından M.S 532-537 yıllarında İstanbul da Hipodrom civarında yapılmış katedraldir.

M.S 1453 yılında İstanbul II. Mehmet tarafından fethedilince şehrin yapıları ihtiyaca göre yeniden işlevselleştirilmiş, Ayasofya ve bazı kiliseler camii olarak hizmet vermeye başlamıştır. Bu camiiler amacına hizmet ederken giderlerinin ve ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için M.S 1463 tarihinde Fatih Sultan Mehmet tarafından “Ebu Sultan Mehmet Han “ vakfı kurulmuş ve vakfa gelir kaynakları tahsis edilmiştir. 600 yıl boyunca vakfa Türk-İslam geleneğine uygun yeni yapılar eklenmesiyle Ayasofya Camii ve külliyesi devletin gücünün sembolleştiği ikonik Türk sanat eseri olmuştur. 

Fatih Sultan Mehmet tarafından düzenletilen 65,30 m. uzunluğundaki Arapça ilk vakfiye Server Efendi Sergi Salonu koleksiyonunda yer almaktadır. Daha sonraki dönemlerde vakfa yeni gelirler tahsis edilince vakfiyeye yeni ek düzenlemeler yapılmıştır. Ayasofya Camii Vakfiyeleri olarak da isimlendirilen vakfiyeler; T.K.G.M Kuyud-ı Kadime Arşivinde, Devlet Arşivleri Osmanlı Arşivinde, Vakıflar Genel Müdürlüğünde, Türk İslam Eserleri Arşivinde bulunmaktadır. II Beyazıt döneminde iki Arapça ve birde Türkçe tercüme şeklinde üç nüshası alınmıştır. Arapça olanlar Türk İslam Eserleri müzesinde diğeri de Topkapı sarayındadır.

Vakfiyenin kapsamındaki yapılar(kurumlar); Ayasofya Camii, Fatih Camii, Medrese, Dar’ül Şifa, İmareti Amire, İmareti Amire Mutfağı, Dar’ül Talim, Zeyrek Camii, Eski İmaret Camii, Dar’ülFeth Camii, Şeyh Vefa Zade Camii, Kule-i Cedide Camiidir.

Vakfiyenin Bölümleri; 1- Davet, 2-Mevkuf, 3-Vakfın Şartları, 4-Vakfın Rucu Şartları, 5-Vakfı Bozacaklar İçin Beddua, 6-Kadı’nın Hükmü (Akgündüz, 2005).