VAKFİYELER
FATİH SULTAN MEHMET ODASI
BEZMİÂLEM VÂLİDE SULTAN ODASI
LÜTFİ PAŞA ODASI
KASIM AĞA ODASI
MÜLKNÂMELER VE HUDUTNÂMELER
DEFTERLER SALONU
ZABIT KAYIT DEFTERLERİ
TAHRİR DEFTERLERİ
MÜLKİYET BELGELERİ
MÜLKİYET & HUKUK BELGELERİ
EBRU SANATI SALONU
SALON I
SALON II
SALON III
TUĞRALAR SALONU
SALON I
SALON II
TEZHİP SANATI SALONU
SALON I
SALON II
CİLTLER SALONU
SALON I
SALON II
SALON III
SALON IV
FERMANLAR SALONU
HARİTALAR ODASI
MÜHÜRLER SALONU
ÖZEL ESERLER SALONU
KURAN-I KERİM
AYASOFYA VAKFİYESİ
BEZMİÂLEM VALİDE SULTAN VAKFİYESİ
VAKFİYELER - FATİH SULTAN MEHMET ODASI
Yunanca “bilgelik” anlamındaki “sophos” kelimesinden günümüze gelen Ayasofya, Bizans İmparatoru I.Justinyen tarafından M.S 532-537 yıllarında İstanbul da Hipodrom civarında yapılmış katedraldir.
M.S 1453 yılında İstanbul II. Mehmet tarafından fethedilince şehrin yapıları ihtiyaca göre yeniden işlevselleştirilmiş, Ayasofya ve bazı kiliseler camii olarak hizmet vermeye başlamıştır. Bu camiiler amacına hizmet ederken giderlerinin ve ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için M.S 1463 tarihinde Fatih Sultan Mehmet tarafından “Ebu Sultan Mehmet Han “ vakfı kurulmuş ve vakfa gelir kaynakları tahsis edilmiştir. 600 yıl boyunca vakfa Türk-İslam geleneğine uygun yeni yapılar eklenmesiyle Ayasofya Camii ve külliyesi devletin gücünün sembolleştiği ikonik Türk sanat eseri olmuştur.
Fatih Sultan Mehmet tarafından düzenletilen 65,30 m. uzunluğundaki Arapça ilk vakfiye Server Efendi Sergi Salonu koleksiyonunda yer almaktadır. Daha sonraki dönemlerde vakfa yeni gelirler tahsis edilince vakfiyeye yeni ek düzenlemeler yapılmıştır. Ayasofya Camii Vakfiyeleri olarak da isimlendirilen vakfiyeler; T.K.G.M Kuyud-ı Kadime Arşivinde, Devlet Arşivleri Osmanlı Arşivinde, Vakıflar Genel Müdürlüğünde, Türk İslam Eserleri Arşivinde bulunmaktadır. II Beyazıt döneminde iki Arapça ve birde Türkçe tercüme şeklinde üç nüshası alınmıştır. Arapça olanlar Türk İslam Eserleri müzesinde diğeri de Topkapı sarayındadır.
Vakfiyenin kapsamındaki yapılar(kurumlar); Ayasofya Camii, Fatih Camii, Medrese, Dar’ül Şifa, İmareti Amire, İmareti Amire Mutfağı, Dar’ül Talim, Zeyrek Camii, Eski İmaret Camii, Dar’ülFeth Camii, Şeyh Vefa Zade Camii, Kule-i Cedide Camiidir.
Vakfiyenin Bölümleri; 1- Davet, 2-Mevkuf, 3-Vakfın Şartları, 4-Vakfın Rucu Şartları, 5-Vakfı Bozacaklar İçin Beddua, 6-Kadı’nın Hükmü (Akgündüz, 2005).